بیماری های غدد داخلی

بیماری های غدد داخلی

بیماری های غدد داخلی شامل بیماری های متعددی می شود.

سیستم غدد درون ریز شبکه ای از غدد است که هورمون ها را تولید و آزاد می کنند که به کنترل بسیاری از کار های مهم بدن کمک می کند .

به ویژه توانایی بدن در تغییر کالری به انرژی ای که سلول ها و اندام های مختلف بدن از آن استفاده می کنند.

دیابت ( Diabetes mellitus ) :

Diabetes mellitus

دیابت در سگها از نوع تیپ یک یا دیابت وابسته به انسولین می باشد.

به دلیل عدم تولید انسولین به واسطه تخریب سلولهای بتای پانکراس می باشد.

تا کنون هیچ گزارشی از مشاهده دیابت نوع دو در سگها مشاهده نشده است.

از عوامل بروز دیابت در سگها می توان به بیماری های خود ایمن و پانکراتیت شدید اشاره کرد.

اشکالی از دیابت هم وجود دارند که بسته به میزان تخریب سلولهای پانکراس ممکن است دائمی نباشند که دیابت انتقالی و یا ثانویه گفته می شوند

مانند دیابت بوجود آمده در سندرم کوشینگ ، یا پس از تزریق کورتون ، یا استفاده از پروژستین و یا استروئید ها و یا حتی در زمان بالا رفتن هورمون های دوران آبستنی و یا فحلی .

در این موارد با درمان های علامتی و از بین بردن علایم ، نشانه های دیابت هم از بین می روند.

نشانه های رایج در بیماران دیابتی شامل کاهش وزن ، پر نوشی ، پر ادراری و آب مروارید چشمی است.

درمان در بیماری دیابت شامل تزریق هورمون انسولین و تغییر جیره غذایی و استفاده از مقادیر زیاد فیبر می باشد.

داروهای خوراکی رایج در انسان جهت درمان دیابت در سگها قابل استفاده نیستند زیرا قدرت درمان سلولهای آسیب دیده پانکراس را ندارند

هیپرتیروئیدیسم (Hyperthyroidism) :

Hyperthyroidism

یکی از بیماری های غده تیروئید است که به پرکاری تیروئید معروف است.

بندرت در سگها دیده می شود. رایج ترین علت آن ایجاد تومور بدخیم یا کارسینومای تیروئید می باشد. از علائم آن کاهش وزن ، افزایش اشتها و بزرگی غده تیروئید می باشد

هیپوتیروئیدیسم ( Hypothyroidism ) :

Hypothyroidism

یکی دیگر از بیماری های غده تیروئید که به کم کاری تیروئید مشهور است.

شایع ترین بیماری در بین بیماری های غدد درون ریز سگهاست.

می تواند به دلیل تخریب خود ایمن ناشی از فعالیت لنفوسیت ها باشد و یا بدلیل آتروفی غده تیروئید باشد و این دو علت ذکر شده 95 درصد موارد هیپو تیروئیدی در سگها را شامل می شود.

از نشانه های آن می توان به کاهش اشتها ، افزایش وزن ، ریزش مو ، خشکی پوست ، سردی پوست در هنگام ملامسه و عفونت های مکرر پوست اشاره کرد.

در این شرایط سگها بدنبال مناطق گرم جهت خوابیدن هستند.

از آنجا که علایم بیماری در هیپوتیروئیسم با بسیاری از بیماری های دیگر مشترک می باشد همیشه دامپزشکان در تشخیص اولیه خود به هیپوتیروئیدیسم شک نمی کنند.

علایم بیماری تا زمانی که عملکرد تیروئید به یک چهارم زمان طبیعی خود نرسیده بروز نمی کند.

در کمتر از 10 درصد موارد مشکل اصلی کاهش عملکرد غده هیپوفیز می باشد

غده هیپوفیز ترشح هورمون محرک رشد (TSH) را به عهده دارد و بدون این هورمون غده تیروئید فعالیت خود را از دست می دهد.

درمان شامل مکمل های هورمونی تیروئید است.

گاهی کمبود ید می تواند علایم بیماری را ایجاد کند چرا که بدون مقادیر مناسبی از ید ، غده تیروئید توان تولید هورمون ها را ندارد

کم کاری غده فوق کلیه (Hypoadrenocorticism  ) :

Hypoadrenocorticism

به بیماری ادیسون هم مشهور است. به کاهش تولید گلوکوکورتیکوئید و مینرالوکورتیکوئید گفته می شود.

مینرالوکورتیکوئیدها پتاسیم و نمک و آب بدن را کنترل می کنند.

کم کاری غده فوق کلیه اغلب به دلیل تخریب بافت غده فوق کلیه و به علت بیماری های خود ایمن می باشد و علائم رایج آن پر نوشی ، پر ادراری ، استفراغ ، اسهال و کاهش وزن می باشد.

البته گاهی هیچ نشانه ای از بیماری تا تخریب حدود 90 درصد بافت سالم غده فوق کلیه دیده نمی شود.

در حدود 35 درصد سگهای بیمار تشخیص داده نمی شوند. خوشبختانه در صورت تشخیص به موقع و صحیح با مکمل ها و داروهای خوراکی قابل درمان می باشد

سندرم کوشینگ (Cushing’s syndrome  ) :

Cushing’s syndrome

به دلیل افزایش گلوکوکورتیکوئید های ترشح شده توسط غده فوق کلیه ایجاد می شود.

در 85 درصد موارد به دلیل وجود تومور در غده هیپوفیز و 15 درصد موارد به دلیل وجود تومور در غده آدرنال بوجود می آید.

کورتیزول در غده فوق کلیه تحت تاثیر غده هیپوفیز ترشح می شود. بدین ترتیب وجود یک تومور در هیپوفیز می تواند ترشح کورتیزول را بدون کنترل افزایش دهد.

از علایم آن می تواند پرخوری ، پرنوشی ، افزایش ادرار ، ضعف عضلانی ، شکم باد کرده و گاهی تشنج باشد.

همچنین بیماری کوشینگ می تواند بدلیل مصرف بیش از حد داروهای استروئیدی باشد

دیابت بی مزه ( Diabetes insipidus ) :

Diabetes insipidus

در سگها یا بدلیل کاهش هورمون ADH  است و یا بدلیل کاهش ریسپانس سلولهای کلیه به هورمون ADH . دیابت نفروژنیک یا وابسته به کلیه یا بصورت اولیه است که جنبه ارثی دارد و یا ثانویه است که بدلیل مشکلات کلیوی و یا مشکلات متابولیک می باشد.

گاهی دیابت بی مزه بدنبال بیماری هایی مانند کوشینگ و یا پیومتر ایجاد می شود که علت آن ناتوانی کلیه در تغلیظ ادرار است.

رایج ترین علامت آن پرنوشی و پرادراری است. درمان این نوع دیابت در صورت کاهش ترشح هورمون ADH تجویز داروی دسموپرسین ( ترکیبات مصنوعی ADH  ) و در صورت آسیب کلیوی ، برطرف کردن علل زمینه ای آن است

آکرومگالی  (Acromegaly ) :

Acromegaly

بدلیل ترشح بیش از حد هورمون سوماتوتروپین از غده هیپوفیز ایجاد می شود به همین دلیل به آن هیپرسوماتوتروپیسم هم می گویند.

هورمون سوماتوتروپین مسئول روند رشد ازشروع تولد تا زمان بلوغ است. پس از بلوغ صفحات رشد استخوان ها بسته شده و ترشح هورمون بشدت کاهش می یابد.

بدلیل بسته شدن صفحات رشد استخوان رشد آکرومگالی پس از بلوغ به ندرت رخ می دهد.

این بیماری بیشتر در سگهای ماده عقیم نشده دیده می شود و گاهی در اثر مصرف مداوم پروژسترون در سگهای ماده دیده می شود.

سگهای دارای بیماری آکرومگال معمولا دارای بیماری دیابت هم هستند.

یک شکل انتقالی آکرومگالی در سگهای ماده در دوره دایستروس سیکل فحلی دیده می شود که بدلیل ترشح زیاد هورمون پروژسترون از تخمدان هاست.

علائم شامل رشد بیش از حد لثه ها و ایجاد فضای وسیع بین دندان ها ، پر نوشی ، پر ادراری ، ضخیم شدن پوست و افزایش چین و چروک پوست ،بزرگ شدن زبان و له له زدن می باشد.

بدلیل اینکه در بیماری هیپوتیروئیدیسم با افزایش هورمون رشد همراه است گاهی با آکرومگالی اشتباه گرفته می شود